Bởi khi đó tôi mới được tăng cường cho Miền Nam, lại đã được cấp đất và nhập hộ khẩu vào TP
Anh Kim Quốc Hoa lúc đó là Q. Và cuối năm 1992, tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 1993 của ngành LĐ-TB&XH, một nội dung mới được chính thức đưa vào quyết nghị: Năm 1993 xuất bản tờ Tuần báo của ngành! Đ ẾN VI ỆC CH ỌN NGÀY KHAI SINH C ỦA T Ờ BÁO + P.
Sau cái Tết năm 1992, từ Hà Nội trở lại Sài Gòn, tôi đã dành sờ soạng tâm sức cho việc nghiên cứu, thực hiện và soạn thảo Đề án xuất bản tờ Tuần báo này. Như chúng ta đã biết, Đại hội VI của Đảng Cộng sản Việt Nam là Đại hội đánh dấu bước ngoặt lịch sử - Đại hội khởi đầu của sự nghiệp đổi mới đất nước.
Trong bối cảnh như nêu trên, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã đau đáu ấp ôm sự cần thiết phải ra đời một tờ báo của ngành để làm công cụ tuyên truyền đường lối, chủ trương, hoạch định chính sách và kết nạp phản hồi từ thực tại cuộc sống để chính sách được hoạch định ngày một thêm hoàn thiện.
HCM. Khi Bộ Văn hóa và thông báo sáp nhập ông làm Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ VH-TT. Đã có nhiều phương án được đệ trình. Nhận được lịch báo của anh Lê Văn Minh, tôi ngay tức thì bay ra Hà Nội.
Sau khi nước nhà thống nhất, Bộ Thương binh – từng lớp đã ra đời do Thượng tướng Song Hào – Bí thư Trung ương Đảng trả trưởng.
Anh Kim Quốc Hoa và tôi tức tốc tới gặp anh Trịnh Tố Tâm trước ngày anh nhận quyết định để thuyết phục anh Tâm đảm đương kiêm nhiệm trọng trách này.
Đó là 2 người đã góp nhiều công sức cùng tôi trong buổi sơ khai… Đặc biệt, người có công lao nhiều nhất- với vai trò là cố vấn- đã hỗ trợ đắc lực cho tôi từ việc soạn thảo Đề án cho tới việc tiến hành các thủ tục pháp lý để chóng vánh có được giấy phép xuất bản tờ báo, đó là ông Nguyễn Thắng – Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ Văn hóa - thông báo. Hồ Chí Minh và ngày 23/8 được chở phi cơ ra Hà Nội.
Hồ Chí Minh… Khi “ngựa đã thắng cương”, không còn cách nào khác là anh Trịnh Tố Tâm phải “cầu cứu” Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp và Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh – Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND. V: S ự kh ởi đ ầu cũng th ật kỳ công và đ ầy tâm huy ết.
Nhưng cả thảy những gian nan, nặng nhọc ấy đã tan biến hết chỉ sau 2 tháng được lãnh đạo Bộ chính thức giao nhiệm vụ. Sau đúng 3 năm tờ báo ra đời và phát triển, năm 1996 anh Trịnh Tố Tâm được bầu làm bí thơ Đảng ủy khối kinh tế Trung ương nên thôi việc kiêm nhiệm TBT của Báo LĐ&XH.
Hai là: Phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép xuất bản một tờ báo mới. Ông yêu cầu tôi biểu hiện thật chi tiết, tận tường về tính khả thi của Đề án. Do đã nghiên cứu rất kỹ về chức năng, nhiệm vụ của Bộ LĐ-TB&XH cũng như đời sống báo chí thời kỳ đó nên sờ soạng những câu hỏi đặt ra hầu như tôi đều “ghi được điểm” trước Bộ trưởng.
Chúng ta ph ải coi chính sách đ ối v ới ng ười có công nh ư m ột món n ợ, mà n ợ thì ph ải tr ả, l ờ đi thì l ịch s ử không bao gi ờ cho phép”… Với những trằn trọc như thế, từ việc nghiên cứu lý luận đến đúc kết thực tiễn – trong những năm đầu của thời kỳ đổi mới –với trọng trách là Tư lệnh của ngành, hàng loạt chính sách mới đã ra đời và chóng vánh đi vào cuộc sống.
Với lĩnh vực được phân công tôi đã hợp tác chặt với tờ Tạp chí cần lao & tầng lớp (Tờ tập san lý luận của Bộ). Để lưu giữ một kỷ niệm đẹp đẽ và hào hùng, tôi đã trình phương án lên Bộ trưởng Trần Đình Hoan và Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm cho phép ch ọn ngày 25/8 – ngày sinh c ủa Đ ại t ướng Võ Nguyên Giáp – Người anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam, làm ngày thành l ập.
V: 20 năm trôi qua, nhi ều th ế h ệ làm báo đã tr ưởng thành t ừ báo LĐ&XH, đã v ề h ư u ho ặc chuy ển công tác. Ý tưởng xuất bản 1 tờ Tuần báo của ông đã được phổ quát, truyền đạt trong lãnh đạo và toàn cơ quan Bộ.
Tỉ dụ như Chương trình cách tân lương lậu – tiền công; quyết nghị 120 về giải quyết việc làm khi chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường; Nghị định 176 về giải quyết cần lao trong doanh nghiệp quốc doanh; Bộ Luật cần lao trước nhất của nước CHXHCN Việt Nam; Pháp lệnh Người có công; Pháp lệnh cùi danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; chính sách coi ngó thương binh và gia đình liệt sĩ… Đó là những dấu ấn quan trọng trong công tác quản lý quốc gia của ngành LĐ-TB&XH ở thời kỳ đổi mới.
Ngày 1/10/1992, Đề án “Thành l ập t ờ Tu ần báo c ủa ngành LĐ-TB&XH” đã chính thức được hoàn thiện. Xin ông vui lòng cho bi ết c ụ th ể h ơ n v ề quá trình bi ến Đ ề án thành hi ện th ực? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Để ra đời được một tờ báo mới, quả thực phải giải quyết cả một “núi công việc” không hề đơn giản.
Vi ệc ta làm chính sách ch ậm không ph ải vì quá nghèo. Vốn là phóng viên quân sự, tôi được cắt cử chuyên trách lĩnh vực chính sách hậu phương quân đội – tức là mảng chính sách thời hậu chiến. Là ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa báo, ông có th ể cho bi ết Báo LĐ&XH đã ra đ ời trong b ối c ảnh nh ư th ế nào? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: trước tiên có thể nói, Bộ LĐ-TB&XH là một Bộ lớn của Chính phủ, có trọng trách rất nặng nề, đặc biệt là trong tình cảnh của một giang san vừa trải qua những năm tháng miên man của chiến tranh.
Thời kỳ này, sau sự kiện Đông Âu sụp đổ, Ban bí thơ đã ban hành một chỉ thị mới “V ề tăng c ường công tác lãnh đ ạo, qu ản lý báo chí” nên việc xin phép xuất bản một tờ báo mới đòi hỏi khôn xiết phải dày công. Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã bằng lòng một cách đầy thuyết phục. Hiểu rõ khả năng và máu nóng của tôi, chính anh Lê Văn Minh đã cổ vũ, khích lệ tôi xây dựng “Đ ề án thành l ập t ờ Tu ần báo” của ngành LĐ-TB&XH
Vì lẽ đó, Báo Lao động & tầng lớp đã có một ngày sinh khôn cùng có ý nghĩa. Đó là vì sao nh ững ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa t ờ báo l ại ch ọn ngày 25/8 là ngày khai sinh? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Sau đúng 20 năm, đây là lần trước nhất tôi chính thức hé lộ và công bố câu chuyện hậu trường của cái ngày ý nghĩa này.
Đúng ngày 21/6/1993, B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan chính th ức giao nhi ệm v ụ cho Ban Biên t ập Báo Lđ&XH chu ẩn b ị xu ất b ản S ố đ ầu tiên Trở lại việc nguồn cội ra đời tờ báo của ngành LĐ-TB&XH.
Hồ Chí Minh để ông nghe tôi miêu tả kỹ thêm về Đề án. Thời kỳ này tôi đang là Phóng viên Báo Quân đội nhân dân. Nhưng rất may – có thể nói là rất may mắn – đúng ngày 1/1/1993, Anh hùng Trịnh Tố Tâm (Bí thư Trung ương Đoàn) được Chính phủ điều động về làm Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH.
Đề án tôi trình lên Bộ trưởng đã được ông chỉ đạo vụ Tổ chức – cán bộ khai triển lấy quan điểm và tiến hành các phương án chuẩn bị cho sự ra đời của tờ Tuần báo. Nói về sự ra đời của Báo LĐ&XH, điều trước tiên phải nhắc tới đó là Bộ Trưởng Trần Đình Hoan – người đã có ý tưởng và là hồn dẫn dắt sự ra đời của một tờ báo ngành trong thời kỳ đổi mới.
Khó có thể thể hiện hết được niềm hạnh phúc của chúng tôi, những người trực tiếp thực hành Đề án và cả những người đã khôn cùng tâm huyết vun đắp cho sự ra đời của tờ báo.
Hồ Chí Minh về Hà Nội ăn Tết. Hồ Chí Minh chuyển về Hà Nội để bổ nhiệm chức danh Tổng biên tập thay Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm. HCM để giải quyết mọi thủ tục như xin cấp giấy phép, thành lập BBT nhất thời, phương án tài chính, hội sở, rồi thành lập các cơ quan đại diện… Ngày 7/6/1993, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức ký Quyết định thành lập Báo Lao động & từng lớp.
BBT gồm 4 người: TBT Trịnh Tố Tâm; Phó TBT đảm nhiệm Cơ quan đại diện phía Nam Nguyễn Ngọc Niên; Phó TBT gánh vác tài chính Lê Văn Minh; Phó TBT phụ trách tòa soạn Hà Nội Kim Quốc Hoa… Trong quá trình chuẩn bị cho sự ra đời của tờ báo, lại một cảnh huống mới xuất hiện, đó là việc Đơn xin chuyển ngành của tôi đã không được Tổng biên tập Báo QĐND chấp thuận. Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên – nguyên T ổng biên t ập Báo Lao đ ộng & Xã h ội (hi ện là T ổng biên t ập báo Nhà báo & Công lu ận) T Ừ M ỘT S Ứ M ỆNH L ỊCH S Ử + P.
Việc Tổng biên tập Báo QĐND chẳng thể “vui vẻ” cho tôi chuyển ngành hoàn toàn có lý.
Với ý chí kiên tâm, sự mê say và thèm khát chinh phục lĩnh vực mới, trong tôi lúc đó chứa chan niềm tin. Ở môi trường này, tôi đã được tắm mình trong bầu không khí đổi mới của đời sống báo chí ở một tỉnh thành năng động trong thời kỳ đầu thập kỷ 1990.
Bộ trưởng Trần Đình Hoan vốn là một nhà khoa học. M ột là: Phải trình được phương án nhân sự được Bộ duyệt y.
Lần trước nhất được đấu, ông đã gieo ngay vào lòng tôi một niềm tin vững chãi. Lúc đó Bộ mới chỉ có một tờ tùng san chuyên sâu về công tác nghiên cứu nên không thể phổ biến được sâu rộng các mặt công tác của ngành.
Ông là một vị lãnh đạo trưởng thành từ rất trẻ nên có một tầm nhìn khôn cùng khoáng đạt và đặc biệt có niềm tin vào lớp cán bộ trẻ. (Khi thành lập tờ báo anh Kim Quốc Hoa được bổ dụng làm Phó TBT đảm trách Tòa soạn tại Hà Nội).
Tôi thắc thỏm trở về TP. Ban biên tập đầu tiên của Báo có Anh hùng Trịnh Tố Tâm, anh Kim Quốc Hoa và tôi đều xuất thân từ quân ngũ.
Vào thời kỳ chuyển đổi cơ chế, Bộ Lao động đã được thống nhất với Bộ Thương binh và từng lớp thành Bộ LĐ-TB&XH. Còn Nguyễn Ngọc Hiếu vốn là giảng sư dạy văn của Trường Đại học Cần Thơ nhưng có năng lực về kinh dinh báo chí, người lâu nay đã thường xuyên cộng tác chém với tôi (khi thành lập tờ báo đã được bổ dụng làm Phó Trưởng Cơ quan đại diện miền Nam).
Đầu năm 1990, tôi chính thức được Tổng Biên tập Báo QĐND điều động vào thường trú tại Cơ quan đại diện phía Nam của Báo Quân đội tại TP.
Trước hết về nhân sự. Và ông đã tuyên bố rộng rãi với anh em làm công tác báo chí trong ngành với tinh thần: Nếu ai trình Đề án thành lập tờ Tuần báo của ngành LĐ-TB&XH được Bộ chuẩn y thì sẽ giao làm Tổng biên tập. L ớp cán b ộ phóng viên hi ện nay c ủa báo đa ph ần r ất tr ẻ và ch ư a bi ết nhi ều v ề l ịch s ử ra đ ời c ủa t ờ báo.
Giờ là lúc phải chọn cho Báo một thời điểm đẹp để làm ngày chào đời. + Xin c ảm ơ n nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên đã dành cho chúng tôi cu ộc trò chuy ện thú v ị này. Ông Nguyễn Thắng vốn là người thầy dìu dắt tôi ở báo Quân đội nhân dân.
Ngày 24/8, Báo chính thức làm Lễ ra mắt tại Thủ đô Hà Nội và đúng ngày khai sinh 25/8, Báo làm Lễ ra mắt rất trọng thị tại Dinh thống nhất, TP
B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan ký Quy ết đ ịnh Thành l ập "Qu ỹ Đ ền ơ n đáp nghĩa" ngày 31/8/1993. Về việc này, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã phải trực tiếp “giải mã” với đồng Trưởng ban Tư tưởng – văn hóa Trung ương là Hà Đăng và Thái Ninh, Bộ trưởng Bộ VH – TT Trần Hoàn và Bộ trưởng – Trưởng Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ Phan Ngọc Tường.
Cũng cần phải nói rõ thêm, trong quá trình hoàn thiện Đề án và chuẩn bị ra đời tờ báo, có 2 người tôi không thể không nhắc đến đó là anh Kim Quốc Hoa và Nguyễn Ngọc Hiếu đã luôn kề vai sát cánh cùng tôi. Vào một ngày trung tuần tháng 10 năm 1992, sau những ngày hồi hộp đợi chờ sự phản hồi, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức xếp lịch để nghe tôi thuyết trình về Đề án.
Thu Hằng (thực hành). Với chức năng quản lý Nhà nước về các lĩnh vực: cần lao – việc làm, tiền công – lương lậu, chính sách tầng lớp thời hậu chiến… do vậy cần lao và Xã hội đã thực sự trở thành “hai đ ại v ấn đ ề” xung yếu của quốc gia hiện tại cũng như lâu dài.
Thời kỳ ấy, sơn hà cực kỳ khó khăn, có nhiều vấn đề khôn cùng cần kíp, đơn cử như sự đòi hỏi phải canh tân chế độ tiền lương sau thất bại của cuộc cách tân Giá – Lương – Tiền năm 1985; Hay những vấn đề rất can dự của nhà nước như chính sách đối với thương binh – liệt sĩ, người có công với cách mệnh… trong thời hậu chiến.
Về quá trình này, tôi chỉ xin đề cập đến 2 vấn đề “cốt tử” ban đầu. Và chung cục mọi việc đã được khai thông. Với trọng trách này, vị Bộ trưởng đầy tâm huyết phải đối đầu với hàng loạt thách thức của buổi giao thời: Sự chuyển đổi chính sách từ cơ chế cũ sang cơ chế mới.
Ở Trung ương Đoàn anh Trịnh Tố Tâm vốn đảm đang khối Tư tưởng – Báo chí và là một người lừng lẫy tên tuổi. Sau khi chú tâm lắng nghe và chất vấn tôi từng điểm, cuối buổi làm việc Bộ trưởng kết luận ngay: Cậu hãy cùng với anh em Vụ Tổ chức cán bộ khôn cùng khẩn trương hoàn thiện Đề án để kiên tâm trong năm 1993 phải xuất bản được tờ Tuần báo của ngành! Ngay sau đó tôi đã gửi Đề án và thông báo kết luận của Bộ trưởng Trần Đình Hoan tới thầy Hà Minh Đức (Chủ nhiệm Khoa Báo chí của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội) và được thầy Hà Minh Đức khôn cùng cổ vũ, khen.
Hồ Chí Minh chờ. Đến ngày 21/6/1993 – đúng ngày Báo chí cách mệnh Việt Nam – Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã triệu tập họp với BBT và một số cán bộ chủ chốt, chính thức giao nhiệm vụ xuất bản tờ Tuần báo của Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội.
Tờ Lao động & từng lớp ra đời là sự kiện rất có ý nghĩa, đánh dấu sự hiện diện của một khuân mặt mới trong đội hình báo chí nước nhà, đồng thời là Cơ quan ngôn luận hữu hiệu của Bộ, Ngành cần lao – Thương binh và Xã hội… + PV: Có m ột chi ti ết mà các “công dân” c ủa Báo Lao đ ộng & Xã h ội và không ít ng ười th ực s ự quan tâm đã băn khoăn nh ư ng không ph ải ai cũng tìm ra câu tr ả l ời xác đáng.
Lãnh đạo Bộ đã quyết định điều động tôi, Phó Tổng biên tập cáng đáng Cơ quan đại diện Miền Nam tại TP. Vấn đề thứ 2 là xin cấp Giấy phép hoạt động. Sự hiệp tác của tôi với Tạp chí LĐ&XH càng ngày càng gắn bó hơn. Anh Lê Văn Minh ngay tức thì trình Đề án của tôi lên Bộ Trưởng Trần Đình Hoan. Đích thân ông đã khuyến khích, động viên một số cán bộ trong cơ quan xây dựng Đề án thành lập tờ báo của ngành.
Sau khi thuyết phục được anh Tâm, chúng tôi ngay thức thì trình Phương án lên Bộ trưởng Trần Đình Hoan. Lãnh đạo Bộ yêu cầu phải chọn được một người có đủ uy tín để đảm nhận vai trò là Tổng biên tập – Thời ấy, để đảm đương vai trò Tổng biên tập thì tôi lúc đó còn quá trẻ (35 tuổi), lại chưa có đầy đủ tri thức chuyên ngành nên được chỉ định làm Phó TBT, có nhiệm vụ thực thi Đề án.
Trước đó, đêm 21/8/1993, số báo trước tiên đã được in ấn khúc tại TP. Trong thời kỳ thiết kế Đề án và chuẩn bị xuất bản tờ báo, từ Sài Gòn ra Hà Nội, tôi đã ăn ngủ và làm việc suốt nhiều đêm ngày tại nhà riêng của anh Kim Quốc Hoa. Chỉ nội việc chăm lo chính sách thời hậu chiến, tôi vẫn còn nhớ như in có lần ông đã dốc bầu nhiệt huyết với chúng tôi rằng: “Trong l ịch s ử c ủa đ ất n ước, sau m ỗi cu ộc chi ến tranh, thánh sư ta không bao gi ờ làm ch ậm nh ư th ế này.
Sáng kiến này tức tốc nhận được sự ủng hộ của Lãnh đạo Bộ. Hồ Chí Minh. Cũng khoảng thời kì từ tháng 2 – 5/1993 là khoảng thời kì tôi – dưới danh nghĩa là Thư ký riêng của đồng chí Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm – đi lại như con thoi giữa HN và TP. Và rốt cuộc, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan lại phải thân chinh đến gặp lãnh đạo Tổng cục Chính trị - Thủ trưởng Tổng cục lúc đó là Thượng tướng Lê Khả Phiêu – để xin cho tôi được chuyển ngành về Bộ LĐ-TB&XH… không thể nói hết một khối lượng công việc chồng chất và gay cấn trong cái khoảng thời gian ngắn ngủi mấy tháng trời của thời kỳ ấy.
Năm 1992 tôi từ TP. Năm 1989 – sau Đại hội VI – Thứ trưởng Trần Đình Hoan được trao trọng trách giả trưởng Bộ LĐ-TB&XH – khi ấy ông vừa tròn 50 tuổi – tuy chưa phải là Ủy viên Trung ương (Tại Đại hội VII năm 1991 ông mới được bầu vào BCH Trung ương Đảng). Đúng ngày 25/8/1993, chỉ sau một thời kì ngắn khẩn trương tổ chức vận hành, số báo trước nhất chính thức đã ra đời và được phát hành rộng rãi trên toàn quốc.
Hai đồng chí cán bộ của Vụ Tổ chức – cán bộ là anh Nguyễn Hữu Đường và anh Nguyễn Văn Được được Bộ trưởng phân công chuyên trách xúc tiến công việc này… Sau buổi làm việc ấy, vào một ngày đầu tháng 11 năm 1992, trong một chuyến công tác ở phía Nam, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã cho Thư ký là anh Bình mời tôi đến Văn phòng 2 của Bộ tại TP.
TBT báo Tuổi trẻ Thủ Đô. Sau này ông chuyển ngành và làm trợ lý cho Bộ trưởng Thông tin Trần Hoàn. Đó là vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 1993, mọi tiến trình chuẩn bị cho sự ra đời của Báo đã hoàn tất.
